Дмитрий Шушкин: «Биз ҳозир технологияга сармоя киритишимиз керак. Aммо таъсирини аниқ кўриб чиққачгина»
Эътиборингизга ABBYY Россия компанияси бош директори билан интервьюнинг тўлиқ версиясини тақдим этамиз, унда мутахассис рақамли трансформация нима учун ходимлар қисқаришига олиб келмаслиги ҳақидаги фикр билдиради.
– Коронавирус пандемияси туфайли мижозлар талаби ўзгарганми?
– Алоҳида хулосаларни олиш учун талаб тахминан 20 фоизга камайган, аммо масофадан туриб ишлаш учун ечимларга талаб сезиларли даражада ошди – масалан, мобил технологиялар, турли хил веб-интерфейслар, ҳужжатларни қайта ишлаш ва сканерлаш, корпоратив қидириш тизимларига масофадан кириш.
Биз янги дунёдамиз. Шубҳасиз, ХХI асрда бу биринчи йирик эпидемия, аммо охирги ҳам эмас. Бундай вазиятда масофадан ишлашни ташкил этиш ва ходимлар иш самарадорлигини мониторинг қилиш масаласи биринчи ўринга чиқади, деб ўйлайман. Бундай шароитда мижозларга ўз компанияларида бизнес-жараёнлар қандай кечаётгани, уларнинг реал оқими нима эканлигини тушунишга имкон берадиган технологияларимизга талаб ўсади.
– Бу борада кимлар ютади?
– Рақамли шаффофлик нуқтаи назаридан кўпроқ тайёр бўлганлар ғалаба қозонадилар. Образли қилиб айтганда, сиз тасодифан зулматда юрибсиз, сизда жойлашув харитаси ва тунда кўриш кўзойнаки бор бўлса, эшик, зинапояларга қоқилмаслик эҳтимоли анча юқори.
Худди шу ҳолат бизнесда ҳам: агар бир вақтнинг ўзида ёки бошқа жойда нима содир бўлаётгани, мижозларнинг фикр-мулоҳазалари қандайлигини тасаввур қилсангиз, у ҳолда бундай воситалар етишмаслигидан қила олмаётган компанияларга қараганда камроқ хато билан кўпроқ мувозанатли ва операцион қарорлар қабул қиласиз.
Сиз ҳозирда технология ва автоматлаштиришга сармоя киритишингиз керак. Aммо самарасини аниқ кўриб чиқинг. Технологиядан фойдаланмасликка қарор қилган ҳар бир киши, у энди фойда кўряпман деб ўйлайди, чунки у камроқ пул сарфлаяпти, лекин якуни бошқача бўлади. Ўртача талаб, эҳтимол, ўсишнинг 30% дан камини беради, аммо аниқ рақамларни айтишга тайёр эмасман. Вазият карантин муддати, музлатилган иқтисодиёт ва саноати сонига боғлиқ, инсониятнинг бундай шароитда мавжуд йўлни топиш салоҳиятига таъсир қилади.
– Натижадан ҳафсаласи пир бўлмаслик учун қандай қилиб кенг кўламли рақамлаштириш лойиҳаларини босқичма-босқич бошлаш мумкин?
– Бу кўп жиҳатдан компания нимага, қайси соҳада ишлаётганига боғлиқ. Қандай бўлмасин, биринчи навбатда, бизнес жараёнларни кўриб чиқиш ва улардан рақамли изларни олиш имкониятини максимал даражада оширишга ҳаракат қилиш керак. Бу жараёнлар секинлашган жойларнинг қаерда ҳаммаси яхшироқлигини тушуниш учун зарурдир. Бунга асосланиб, режа ва стратегиянгизни тузишингиз керак.
– Бу ҳолда бюджетни қандай тақсимлаш керак?
– Прогнозга кўра, у ёки бу тизимнинг жорий этилиши маълум самарага олиб келишини кўрганингизда, ҳамма нарсани тўғри ҳисоблашингиз мумкин. Масалан, одатий вазифани ҳал қилиш учун дастурий роботни киритиш уч кишини бўшатиш имконини беради. Бу шуни англатадики, сиз бу одамларни ҳозир автоматлаштириб бўлмайдиган бошқа мураккаброқ вазифага ўтказиш демакдир.
– Вазифасини робот бажарадиган одам ишдан бўшатилса нима бўлади? Ахир рақамли трансформация аслида одамларни камайтириш хавфини туғдиради.
– Aлбатта шундай. Aммо касблар, мутахассисликлар ўзгармоқда: баъзилари ўлмоқда, бошқалари пайдо бўляпти. Мен ишдан бўшашдан қўрқмасдим, лекин қайта тайёрлаш дастурларининг етишмаслигидан қўрқаман.
– Рақамли трансформация – бу доимо одамларга камроқ эҳтиёж сезилиши билан боғлиқми?
– Йўқ, кўпроқ одам керак бўлади. 100 йил олдин бир кунда отда неча марта ташриф буюришингиз керак эди ва ҳозирда онлайн қанча пул топишингиз мумкин? Шубҳасиз, у ёки бу бизнес-жараёнларнинг итерацияси сони, уларнинг тезлашиши, ресурсларга талаб тез ўсиб бормоқда. Шу сабабли, рақамли трансформация жараёнида инсон ресурсларига талаб камайишига ишонмайман.
– Тўлиқ роботлардан иборат компания тузиш мумкинми ва унинг раҳбари ҳам робот бўладими?
– Мен фақат роботлар билан ишлайдиган тадбиркорларни тасаввур қила оламан. Aммо робот тадбиркорнинг ўрнини боса олмайди, чунки у қатъиятлилик, мослашувчанлик, порлоқ келажакка умид каби бутун фазилатларга эга. Роботда бундай фазилатлар йўқ ва улар деярли пайдо бўлиши даргумон.
– Сизнингча, IT соҳаси ҳозирда ҳукумат ёрдамига муҳтожми?
– Менимча, ҳозир бу ҳар қачонгидан ҳам муҳимроқ, чунки компания даромади камаймоқда. Aгар одамларни ишдан бўшатмасалар, компаниялар харажатларнинг камида 80 фоизидан воз кеча олмайдилар. Жамоа – бу компаниядаги энг қимматли нарсадир. Ушбу актив энг бебаҳо ҳисобланади ва у харажатларда устувор аҳамиятга эга.
Давлат соҳага фоизсиз кредитлар, солиқ таътиллари, ижтимоий солиқларнинг бекор қилиниши билан ёрдам бериши мумкин. Энди саноат учун аллақачон ижтимоий солиқлар камайтирилди, аммо ҳукуматнинг уларни нормал ҳолатга қайтаришга уринишларини кўрдик.
Шунингдек, ахборот технологиялари ва IT-компаниялар маҳсулотларига давлат томонидан талаб сақланиб қолиши жуда муҳимдир. Aхир, сиз ҳам пул ишлашингиз керак-ку. Талабни ва давлат дастурларини сақлаш саноатнинг омон қолишига ва глобал бозорда янада рақобатбардош бўлишга ёрдам беради.
