Al-Xorazmiy. "Algebraning otasi" ayollar haqida
Abu Abdulloh (yoki Abu Ja'far) Muhammad ibn Muso al-Xorazmiy (taxminan 783 – 850 y.) – IX asrning eng yirik olimlaridan biri, "algebra otasi", matematik, astronom, geograf va siyosatchi. Aynan u bugungi kunda Arab raqamlari deb ataladigan hind raqamlaridan foydalanishni boshladi. Al-Xorazmiy Evropani Arab raqamlari bilan tanishtirdi.
Barcha davrlarning eng buyuk matematigi: algebrani ixtiro qildi, "sinus" va "algoritm" tushunchalarini kiritdi.
Al-Xorazmiy ayollar haqida …
Bir kuni, matematikaning buyuk olimi, analitik geometriyaning asoschisi al-Xorazmiydan bir ayol haqida so'ralganida, unga javoban:
Agar ayolning iymoni bo'lsa, bu 1. Agar ayol go'zal ham bo'lsa, 0 ni qo'shing, 10 ga teng bo'ladi.
Agar ayolning boyligi bo'lsa, yana 0 ni qo'shamiz, 100 hosil bo'ladi.
Agar ayolning nasli toza bo'lsa, yana 0 qo'shsak, 1000 paydo bo'ladi.
Lekin agar "1" raqami (iymoni) yo'qolsa, natijada faqat nollardan boshqa hech narsa qolmaydi.
"Men algebra va almukabala hisoblashlari bo'yicha qisqacha kitob yozdim, unda oddiy va murakkab arifmetika savollari mavjud, chunki bu odamlar uchun zarurdir.»
(Al-Xorazmiy)
"Al-kitab al-jabr va-l-muqabala" ("to'ldirish va qisqartirish to'g'risida qisqacha kitob") al-Xorazmiyning eng mashhur va ahamiyatli asari. Ushbu risola shu sohadagi birinchi jiddiy ilmiy tadqiqot ekanligi tan olingan. Uning shu mavzuga murojaat qilishining sababi oddiy edi: u o'rgatishni rejalashtirgan edi.
"Arifmetikada eng oson va foydali narsa, masalan, meros ishlari, merosni olish, mulkni taqsimlash, sud ishlari, savdo munosabatlari yoki erni o'lchash, kanallarni qazish, geometrik hisob-kitoblar, shuningdek, boshqa hollarda odamning doimiy ehtiyojlaridir".
(Al-Xorazmiy)
Ishongan kishi aqllidir…
Maqola Nikolay Merzlyakov tomonidan tanlangan.
Manba https://zen.yandex.ru/media/marcelstime/alhorezmi-otec-algebry-o-jenscinah-5eda36d82a8eb97ae43cc425
