"DOING BUSINESS" reytingida O'zbekiston maqomini oshirish va 2020 yilga mo'ljallangan rejalar
Jahon banki va "Biznes yuritish" xalqaro moliya korporatsiyasining xalqaro reytingi mamlakatlarda tadbirkorlik faoliyatini yuritish qulayligini baholab, ular amalga oshiradigan tartib-taomillarning soddaligi bir qator boshqa reytinglardan farq qiladi. U butun hayot aylanishini, tadbirkorlik faoliyatining boshlang'ich nuqtasidan-ro'yxatga olish jarayonini tugatishgacha qamrab oladi.
Ushbu tsiklda biznes vakili o'z faoliyati uchun kerakli ob'ektni quradi, aloqa tarmoqlariga ulanadi, mol-mulkini sotadi, faoliyatni rivojlantirish uchun kredit oladi, soliq to'laydi va boshqa ko'plab jarayonlarga duch keladi. Bundan tashqari, ushbu reytingning tuzilishi va uning natijalari mamlakatimizda mahalliy va xorijiy investorlar uchun yaratilayotgan biznes muhitdan xalqaro miqyosda dalolat beradi.
"Biznes yuritish" xalqaro reytingida mamlakatlarning pozitsiyalarini aniqlashda o'nta ko'rsatkich bo'yicha natijalar asos bo'lib xizmat qiladi. Shuningdek, quyidagi "biznesni yuritish — 2021" hisobotidan boshlab baholanadigan ko'rsatkichlar qatorida "Davlat xaridlari" indikatorini kiritish rejalashtirilgan.
So'nggi yillarda O'zbekistonda qulay ishbilarmonlik muhitini yaratish, xorijiy investorlar uchun mamlakat jozibadorligini oshirish maqsadida bir qator normativ-huquqiy hujjatlar qabul qilindi, tadbirkorlarning erkin faoliyatiga to'sqinlik qilayotgan ortiqcha to'siq va tartib-qoidalar bekor qilindi.
O'zbekistonda amalga oshirilgan islohotlar natijasida "biznes yuritish" xalqaro reytingida so'nggi besh yilda 18 pozitsiyada yaxshilanish kuzatilmoqda. "Biznesni yuritish-2020" ning so'nggi hisobotida O'zbekiston reytingi 190 mamlakat orasida 76-o'rindan 69-o'ringa o'zgardi, shu bilan 7 pozitsiyaga ijobiy o'tishga erishildi.
So'nggi yillik hisobotda O'zbekiston reytingini oshirishning asosiy omillari sifatida quyidagi yo'nalishlar bo'yicha ko'rsatkichlar yaxshilanishi e'tirof etildi:
Natijada kengashning mustaqil a'zosining aksiyadorlik jamiyatlariga majburiy a'zolik va audit qo'mitasining mavjudligi to'g'risidagi talab qonun hujjatlarida belgilangan bo'lib, ozchilik aktsiyadorlarining himoyasi kuchaytirildi.
Xalqaro amaliyotda keng qo'llanilayotgan nizolarni hal etishning sudgacha bo'lgan mexanizmi shartnomalari ijrosini ta'minlashda mediatsiyadan foydalanishni rag'batlantirish mexanizmi qonun bilan mustahkamlab qo'yildi.
"Yashil yo'lak", "sariq yo'lak", "qizil yo'lak" – bojxona va chegara nazorati ostida xatarlarni boshqarish tizimi xalqaro savdoni soddalashtirish yo'nalishida to'liq ishga tushirildi.
Erishilgan ijobiy natijalarga qaramay, ayrim ko'rsatkichlar, jumladan, qurilish ruxsatnomalarini olish, kredit olish, soliq to'lash, mol-mulkni ro'yxatga olish, to'lovga layoqatsizlik qarorida islohotlarni izchil joriy etish bo'yicha kamchiliklar mavjud.
Shu munosabat bilan boshlangan islohotlar samaradorligini oshirish, yo'l qo'yilgan kamchilik va muammolarni bartaraf etish maqsadida O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019 yil 20 noyabrdagi "mamlakatimizda biznes muhitini yanada yaxshilash va tadbirkorlikni qo'llab-quvvatlash tizimini takomillashtirish chora-tadbirlari to'g'risida" gi PQ-4525-sonli qarori qabul qilindi, amalga oshirilishi lozim bo'lgan qator chora-tadbirlar belgilandi, jumladan:
- sohada amalga oshirilayotgan islohotlarni joylarda ijrochilarga yetkazish bo'yicha mas'ul vazirlik va idoralarning Markaziy apparatida ishchi guruhlar tashkil etish;
-qurilish-montaj ishlari boshlanganligi to'g'risida tadbirkorlik subyektlari tomonidan bildirishnomalar yuborish tartibini bekor qilish;
- "hududiy elektr tarmoqlari" AJ mablag'lari hisobidan elektr tarmoqlariga quvvati 140 kilovatt bo'lgan elektr jihozlarini ulash jarayonida xarajatlarni amalga oshirish;
-tadbirkorlik subyektlari-yuridik shaxslar o'rtasida tomonlarning birining talabiga binoan ko'chmas mulkni sotib olish-sotish shartnomalarini notarial tasdiqlashda kommunal xizmatlar bo'yicha qarzdorlikni tekshirish talabini bekor qilish;
- hisobot davrida hisoblangan qo'shilgan qiymat solig'i summasining 60 kun ichida soliq tizimida hisobga olingan qiymat solig'i summasining bir qismini qaytarish tizimini amaliyotga joriy etish;
-eksport-import operatsiyalarini amalga oshirishda talab qilinadigan ruxsatnomalar va sertifikatlarni "yagona darcha"bojxona axborot tizimi orqali elektron shaklda rasmiylashtirish.
Yuqorida qayd etilgan chora – tadbirlarning o'z vaqtida amalga oshirilishi O'zbekiston natijalariga "Doing Business-2021" yillik hisobotida ijobiy ta'sir ko'rsatadi, mamlakatda biznes yuritish sharoitlarini yaxshilaydi va xalqaro maydonda o'z o'rnini mustahkamlashga xizmat qiladi.
Axborot moliya vazirligi veb-saytidan olingan : https://www.mf.uz/home/o-ministerstve/press-sluzhba/minfin-news/